Mga nasod nga nangangkon sa West Phil. Sea kinahanglan morespeto sa soberinya sa ubang nasod, matod pa ni Pres. Aquino

Ni Alfonso T. Ruda

DIPOLOG CITY, NOV. 21(PIA)--- Ang tanang mga nasod nga nangangkon sa West Philippine Sea kinahanglang morespeto sa kabaybayonan sa teritoryo sa ubang mga estado, bisan pa man ug unsa kadako ang ilang teritoryo ug kagamhanan ang ilang naval forces, pahayag pa ni Presidente Benigno Aquino III sa gipahigayong 7^th East Asia Summit didto sa East Palace sa Phnom Penh, Cambodia niadtong Martes.

Gipahayag kini sa Presidente pinasikad sa na-establisar nga talamdan sa United Nations Convention on the Law of the Sea.

Sa samang higayon, gihatagan ug punto ni Presidente Aquino, nga pagsunod usab kini sa ASEAN-China Declaration on the Conduct of the Parties in the South China Sea.

Kinutlo ang ikalimang parapo sa DOC, ang Hepe Ehikutibo nagkanayon nga ang mga nasod nga nangangkon sa West Philippine Sea kinahanglang magpakita ug pagpugong sa ilang kaugalingon sa pagpahigayon ug mga kalihokan nga maka-apektar sa panag-ilog ug sa istabilidad sa kahusay, lakip na ang pagpuyo sa mga isla nga wala sukad puy-i,  mga corals, reefs, ug uban pang panagway ug tukmang paggunit sa diperensiya.

Nanawagan usab siya sa mga nangangkong mga nasod nga nagtagbo ug ipatin-aw abg ilang pag-angkon sa teritoryo ug pagsulbad sa maritime dispute subay sa kalibutanong balaod, ilabi na ang UNCLOS.

Ang tanang partido nga nangangkon sa giilongang teritoryo kinahanglan mosugyot ug maayong paglihok sa South China Sea ug paghatag sa ilang kinatibuk-ang commitment sa higayong mapinalisar na kini.

“Samtang ang ASEAN molusad sa pagnegotiate sa Code of Conduct, kinahanglan usab nga atong siguroon nga ang probisyon dili lamang malig-on, bug-os ug katuhoan, apan kinahanglan ang tanang partido sa Code of Conduct kinahanglan usab nga hingpit kining matinud-anon pagpatuman niini,” matod pa sa Presidente.(ATR/PCOO/PIA98-Zambo Norte)  

Pres. Aquino mihatag gibug-aton sa pagtinabangay sa mga nasod nga membro sa ASEAN ug Tsina, pagkab-ot sa ilang damgo

Ni Alfonso T. Ruda

DIP[OLOG CITY, NOV. 20(PIA)--- Si Presidente Benigno Aquino III nagkanayon nga kinahanglang ipadayon sa Association of Southeast Asian Nations ug Tsina ang pagkaplag ug mga oportunidad sa kooperasyon ug panagbug-os sa pagkab-ot sa ilang hiniusang damgo.

Sa gipahigayong ASEAN-China Summit niadtong Lunes, giila ni Presidente Aquino ang hinsog ug kusog nga paglambo sa eknomiya sa Tsina nga nakapahimo niining dominanting economic ug military power sa rehiyon ug nakaangkon ug pagdayeg gikan sa daghanang mga nasod.

Isip usa ka nasod nga di pa lang dugay mihimo ug unang lakang padulong sa kalambuan, naglantaw ang Pilipinas sa Tsina nga usa ka utokang nasod ug lideratong nangita sa kalinaw, matod pa sa Hepe Ehikutibo sa iyang intervention atol sa ASEAN-China Summit.

Iya usab nga gihisgutan ang Tsina isip usa ka ekonomikanhong lider sa rehiyon, ug nga ang kaayong ikalugway niini sa gagmayng mga nasod makapalig-on sa istabilidad sa rehiyon ug magtugot sa mga nasod sa ASEAN nga mapadayon ang paglambo taliwala sa kalibutanong walay kasiguroan.

Gihatagan ug punto sa Presidente nga kinahanglan ipadayon sa ASEAN  ug Tsina ang diyalogo ilabi na sa natad sa kooperasyon, nga naglakip sa marine environment protection; sea piracy; seafarer’s training; promosyon sa eco-tourism ug fishery;  ug ang pag-upgrade sa mga inprastaktura ug mga ekipos.

Ang Pilipinas mao ang nagsilbing host sa unang gipalapdang  ASEAN Maritime forum niadtong miaging  bulan nga gisalmotan sa daghanang mga nasod.

“Ang forum nakakita ug tanyag sa Estados Unidos nga molusad ug expanded ASEAN seafarers training kon EAST Program nga maglig-on sa seguridad sa mga barko ug mopabarog sa kapabilidad sa mga seafarers batok sa pagpamirata. Mahinungdanong kini sa Pilipinas sanglit kini man ang naglangkob sa ika-upat ka bahin sa kinatibuk-ang populasyon sa sa mga seafarers sa tibuok kalibutan,” matod pa sa Presidente.

Ang Presidente giubanan sa iyang mga kaubang membro sa ASEAN pagpakigtagbo kang Chinese Premier Wen Jiabao didto sa Palasyo sa Cambodia niadtong adlawng Lunes. (ATR/PCOO/PIA9-Zambo Norte)